Een bakhuisje, schaapskooi, boerenfamilie in Stroe, familieportretten, een schouwburgbalkon van het theater in Amsterdam en het Rokin. Het zijn de schilderijen van Martin Monnickendam die momenteel als expositie in het Noord-Veluws Kunstmuseum in Nunspeet te zien zijn. Fraaie werken met krachtige kleuren van olieverf en waterverf, aangevuld met krijttekeningen.
Martin Monnickendam (1874-1943) woonde in Amsterdam en was gewild en beroemd. “Hij kwam een aantal zomers naar Stroe toe en woonde dan in een zomerhuisje van een boer. Hij leefde zich dan uit op de Veluwe, waar hij rondstruinde en ideeën en onderwerpen opdeed. Zo is hij een keer van Stroe naar Elburg gelopen en heeft op die route heel veel tekeningen gemaakt”, vertelt Klaas Mollema, voorzitter van de collectiecommissie van het Noord-Veluws Kunstmuseum.
De Amsterdamse schilder was van Joodse afkomst. Zijn opleiding volgde hij op de Amsterdamse Rijksacademie, waar hij schilderles kreeg van docent August Allebé. Ook is hij een jaar geschoold in een atelier in Parijs. Zijn stijl valt onder het Amsterdams impressionisme, met felle, levendige kleuren. “Martin Monnickendam was voor de Tweede Wereldoorlog alom gewaardeerd en werd gerekend tot de modernen, samen met bekende schilders als Jan Sluiters en Kees Maks. Hij was een gewilde schilder die aan ruim 200 exposities heeft deelgenomen, nationaal en internationaal. Ook heeft hij veel gouden medailles gekregen op tentoonstellingen. Hij is in 1943 op 69-jarige leeftijd overleden aan een longontsteking, vlak voor hij gedeporteerd zou worden. Vermoedelijk is hem een hoop ellende bespaard gebleven.”
Omdat de schilder in de oorlog overleed, werd hier niet veel aandacht aan geschonken. Zijn vrouw en twee dochters zijn na de oorlog naar Elspeet verhuisd. Zij hadden zijn nalatenschap – veel schilderijen en tekeningen – meegenomen en die in een schuur onder slechte omstandigheden bewaard. Tot ergens in de jaren 70 notaris Van Helden uit Amsterdam, die de schilder via zijn ouders kende, op onderzoek uitging en de collectie vond. Om de werken op te knappen richtte hij met beide dochters, die toen nog leefden, in 1973 de Stichting Vrienden van de schilder Martin Monnickendam op. De stichting heeft het doel de werken onder de aandacht van het publiek te brengen en heeft in de loop der jaren veel werken aan musea gegeven die op enigerlei manier een relatie met het de schilder hebben.
Martin Monnickendam In het bos bij Stroe 1920. Krijt op papier, 36 x 25,5 cm Noord-Veluws Museum, schenking Stichting Martin Monnickendam 2023
Zo ook het Noord-Veluws Kunstmuseum, dat schilderijen in bruikleen heeft gekregen van de stichting en andere musea, en waaraan de stichting tekeningen geschonken heeft. De tentoonstelling in de grote zaal op de begane grond bestaat uit 30 schilderijen en 40 tekeningen en varieert van landschappen, boerderijen, monumentale werken van publiek in de schouwburg tot familieportretten. “Het is prachtig kleurrijk werk van een buitengewone kwaliteit in een geheel eigen stijl. Er hangt ook een werk dat te koop is voor 60.000 euro.”
Martin Monnickendam: Boeren in Stroe (collectie Gemeente Barneveld)
Van 20 april tot en met 8 september 2024 is er ook een kleinere tentoonstelling in de Fré Drost zaal op de eerste verdieping van de Vischpoorten van Elburg en Harderwijk; dit zijn 20 schilderwerken van verschillende schilders. Daarnaast biedt de vaste collectie altijd een mooi overzicht van de schilders die op de Noord-Veluwe hebben gewerkt.
De tentoonstelling Martin Monnickendam op de Veluwe is te zien tot en met 2 juni 2024. Foto: Noord-Veluws Museum.
Mollema (74) is als kunstverzamelaar en liefhebber al tien jaar onderdeel van de collectiecommissie en is voorzitter van het bestuur van Stichting Collectie Noord-Veluws Museum. “Veel schilderijen hebben we in de loop der tijd geschonken gekregen en we krijgen werk in bruikleen voor tentoonstellingen. Dit alleen als we voldoen aan de klimaatbeheersing, de temperatuur moet constant 20,0 graden zijn om schilderijen goed te conserveren. Uitgangspunt van het museum is dat we werk laten zien van mensen die in Nunspeet en omgeving hebben gewoond en gewerkt. Dit zijn in totaal zo’n 200 schilders geweest. Wij beheren de collectie en maken het tentoonstellingsprogramma, samen met conservator Margot Jongedijk en museumdirecteur Roeland Robert.”
Kunstliefhebber Klaas Mollema uit Ermelo is voorzitter van het bestuur van Stichting Collectie Noord-Veluws Museum. Foto: FotovandeBiezen / Hollandluchtfoto
Het Noord-Veluws Kunstmuseum is voor mensen met een museumkaart gratis te bezoeken. Inwoners van Nunspeet en omgeving – inclusief Harderwijk – hebben in dit jubileumjaar op zaterdagmiddag van 15.00-17.00 uur gratis toegang, ook als zij niet in het bezit zijn van een museumkaart.
Noord-Veluws Kunstmuseum
Winckelweg 17a
8071 DN Nunspeet
0341-250650
www.noord-veluws-museum.nl
