‘De geschiedenis is nooit af’
HARDERWIJK – Wist u dat Delfzijl de laatste plek is waar tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederland gevochten is? De Canadezen wisten het niet. Wist u dat Limburg tot in 1945 voor een groot deel niet bevrijd was? En wie heeft gehoord van de Tien van Renesse, die opgepakt werden en opgehangen door de Duitsers? Met die vragen werd het publiek in het Stadsmuseum getriggerd om het boek Nederlandse Bevrijdingsoorlog te gaan lezen. Vrijdag 14 februari was de presentatie en tijdens de signeersessie van auteurs Liek Mulder en Anne Doedens gingen de eerste 30 exemplaren van de hand.
Het 224 pagina’s tellende boek vertelt over de rafelranden van een grimmige strijd. Die begon op Dolle Dinsdag (5 september 1944) en eindigde op 11 juni 1945, toen de laatste Duitse troepen van Schiermonnikoog vertrokken. “Veel mensen realiseren zich niet dat in de acht tot negen maanden daartussen zich een complete oorlog afspeelde in Nederland”, vertelt historicus Liek Mulder (77) uit Harderwijk. Operatie Market Garden wordt vaak genoemd en ook dat het zuiden na de Slag om Arnhem van 17-26 september ’44 bevrijd zou zijn geweest. “Dat in de herfst en winter van ’44 en ’45 in Brabant keihard werd gevochten en in Limburg de bevrijding moeizaam verliep, blijft vaak onderbelicht. Roermond en Venlo moesten wachten tot 1 maart 1945, terwijl de andere kant van de Maas al bevrijd was. Dat gaf spanningen. Ook rond de Schelde in Zeeland is in oktober en november ’44 veel gevochten.” In de Bevrijdingsoorlog zijn 23.000 burgers omgekomen, 13.000 geallieerden en circa 20.000 Duitsers.
“Waarom weer een boek over de Tweede Wereldoorlog, waar al bibliotheken vol van zijn verschenen?”, vraagt hij zich hardop af. “De verklaring is dat de geschiedenis nooit af is. De feiten veranderen niet, wél de manier waarop je naar een reeks historische gebeurtenissen kijkt. Volgende generaties stellen hun eigen vragen.”
Jan van den Hoorn, burgemeester Harm-Jan van Schaik, auteur Liek Mulder en co-auteur Anne Doedens bij de overhandiging van de eerste exemplaren op vrijdag 14 februari. (foto: Hans Kijzerwaard)
De rafelranden van een grimmige strijd in ’44-‘45
“De Nederlandse Bevrijdingsoorlog, de episode die Anne en ik bewust wilden uitlichten, is een relatief nieuwe term.” Wat is hem het meest bijgebleven? “Er is veel gebeurd en het was chaotisch. Er ontbrak vaak een plan bij de geallieerden: er werd veel geïmproviseerd. De geallieerden hadden meer belang bij het verslaan van Duitsland, want hoe eerder dat land capituleerde, hoe eerder de oorlog voorbij was.”
Co-auteur Anne Doedens uit Maartensdijk stelt dat de rafelrand van een grimmige strijd het gevoel en beleving verwoordt. “We zijn er nog steeds niet klaar mee, de verwerking gaat door.” Ook de Razzia van Putten, de executies bij Varsseveld en de Woeste Hoeve (Apeldoorn) passeren de revue. Ook worden de emoties van korpschef Kraaijenbrink aangehaald bij de bevrijding van Harderwijk op 18 april 1945. Tijdens de boekpresentatie in het Stadsmuseum kreeg burgemeester Harm-Jan van Schaik het eerste exemplaar. “De verhalen over de bevrijding van de provincies zetten aan het denken en belangrijk is dat ze worden doorverteld. Ik waardeer de inzet om deze verhalen levend te houden.”
Jan van den Hoorn, oud-leerling van Mulder op het CCNV en nu voorzitter Stichting Oktober 44 in Putten, ontving het tweede exemplaar. “Het is een klein naslagwerk geworden waaruit blijkt dat de bevrijding ook in deze regio levens heeft gekost omdat de Duitsers zich niet over wilden geven.”
Liek Mulder en co-auteur Anne Doedens tijdens de signeersessie na afloop (foto: Hans Kijzerwaard).
Bron:
https://www.harderwijkercourant.nl/nieuws/algemeen/941720/nederlandse-bevrijdingsoorlog-uitgelicht-
